Thị trường ô tô Trung Quốc điêu đứng sau hai cú sốc

Các nhà sản xuất ô tô tại Trung Quốc đang phải đối mặt với những khó khăn sau biến động chứng khoán và tỷ giá NDT.

Doanh số sụt giảm nghiêm trọng

Theo các số liệu mới nhất, doanh số bán ô tô tại thị trường Trung Quốc trong tháng 7 giảm 7,1% so với cùng kỳ năm trước, giảm mạnh nhất trong hai năm rưỡi qua và cũng là tháng giảm thứ tư liên tiếp, trong bối cảnh rất nhiều người đã “cháy túi” khi thị trường chứng khoán “rơi tự do”. Còn theo dự đoán của Hiệp hội sản xuất xe hơi Trung Quốc (CAAM), doanh thu năm nay chỉ tăng 3%, thấp hơn rất nhiều so với 6,9% năm 2014 và 14% năm 2013.

Các “đại gia” như Ford Motor Co. và Nissan Motor Co., đang phải đối mặt với thời kỳ suy giảm nhu cầu lâu dài với áp lực giảm giá xe. Điều này sẽ làm giảm lợi nhuận các hãng, tạo gánh nặng hàng tồn kho cho các đại lý và đẩy các công ty vào một cuộc cạnh tranh vốn đã rất khốc liệt. Tổng giám đốc điều hành của Audi, Rupert Stadler mới đây cũng cảnh báo doanh số tại Trung Quốc sẽ “rẽ vào con đường vô cùng gập ghềnh trong những tháng tới”.

Ford dự kiến bán 23-24 triệu chiếc năm nay, so với 24 triệu năm ngoái. Nếu doanh số tiếp tục giảm mạnh, nó sẽ đánh dấu lần đầu tiên kể từ năm 1990 hãng này sụt giảm trong doanh số bán hàng tại Trung Quốc. General Motors bán 1,7 triệu chiếc trong nửa đầu năm nay. Mặc dù doanh số tăng 4,4% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng nó lại tăng chậm một cách đáng kể so với mức 10,7% trong nửa đầu 2014. Không chỉ các hãng nước ngoài bị ảnh hưởng, doanh số các hãng nội địa cũng khá tệ. Theo Hiệp hội sản xuất ô tô Trung Quốc, doanh số bán ô tô của các hãng nội địa nửa đầu năm nay chỉ tăng 4,8%, thấp hơn nhiều so với mức tăng 11,2% nửa đầu năm ngoái.

Tổng thư ký Hiệp hội ô tô tư nhân Trung Quốc Cui Dongshu cho biết: “Thị trường chứng khoán sụt giảm, trở thành “cối xay thịt” băm nhỏ tiền mua xe. Bởi nếu bạn mất nhiều ở thị trường chứng khoán, đồng nghĩa với việc giảm ham muốn sở hữu một chiếc xe hơi”. Trước đó, Văn phòng tư vấn McKinsey cho biết, các hãng xe hơi thu được tới 40% tổng lợi nhuận tại Trung Quốc, trong khi chỉ bán tại đây 22% tổng số hàng.

Hỗ trợ không công bằng

Sự hỗn loạn của thị trường chứng khoán Trung Quốc từ giữa tháng 6 tới nay đã cuốn phăng ít nhất 3,2 nghìn tỷ USD vốn hoá, nhiều người mua xe ở Trung Quốc sẵn sàng hủy đơn hàng, chấp nhận mất trắng tiền cọc. Zhang Jiabin, Giám đốc điều hành một công ty thực phẩm tại Trung Quốc cho biết, anh mất gần 65 nghìn USD khi thị trường chứng khoán hỗn loạn hồi tháng 6 và tháng 7. Kết quả, giờ anh không thể mua được chiếc Volkswagen Tiguan dòng thể thao mà anh mong muốn trước đó. “Tôi không thể rút được tiền. Tôi sẽ đợi cho đến khi thị trường đi lên trở lại”, Jiabin nói.

Ngoài sự hỗn loạn của thị trường chứng khoán khiến các nhà sản xuất nước ngoài phải đối mặt với việc đồng Nhân dân tệ (NDT) bị phá giá mạnh, cùng với sức cạnh tranh lớn từ một số hãng xe địa phương. Quản lý bộ phận bán hàng Volkswagen AG, hãng xe bán chạy nhất tại Trung Quốc, cho biết đang gây áp lực cho các nhân viên tiếp tục đáp ứng mục tiêu về doanh số để bảo vệ thị phần của Volkswagen AG. Một nguồn tin từ hãng Ford cho biết, hãng này đang tìm mọi cách để có kế hoạch sản xuất phù hợp với bối cảnh bất ổn và xu hướng doanh số bán hàng giảm.

Ford cũng rất cân nhắc phương án giảm sản lượng ô tô nguyên chiếc, vì bất cứ sự thay đổi nào đối với kế hoạch sản xuất xe cũng ảnh hưởng tới hàng nghìn linh kiện, do đó, ảnh hưởng đến hàng trăm nhà cung cấp. Hãng BMW cắt giảm lượng sản xuất lên đến 16 nghìn xe trong năm nay. Lượng giao hàng trong tháng 7 của Nissan cũng báo cáo giảm 14%. Những hãng khác như Mazda Motor Corp và PSA Peugeot Citroen cũng lờ mờ đưa ra cảnh báo về cuộc chiến giá cả ở thị trường xe Trung Quốc.

Tuần trước, Ngân hàng trung ương Trung Quốc phá giá đồng NDT ba ngày liên tiếp (hơn 3%) đã gây chấn động thị trường tài chính toàn cầu. Nhiều chuyên gia kinh tế cảnh báo, động thái này có thể gây ra một “cuộc chiến tiền tệ” và nhận định: việc phá giá sẽ giúp hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn, nhưng cũng gây thiệt hại cho các công ty nước ngoài làm ăn ở Trung Quốc, trong đó có các hãng sản xuất ô tô. Một số chính trị gia Mỹ cáo buộc Trung Quốc hỗ trợ các nhà xuất khẩu nước này một cách không công bằng.