Chuyện ít biết về nghề lái thử xe

Yêu cầu khắt khe

Công nghệ tự lái đang được ứng dụng trên gần như tất cả các loại phương tiện từ ô tô, xe tải, tàu thủy... với kỳ vọng sẽ tiết kiệm sức lao động và đặc biệt là an toàn hơn, giảm sai sót do lỗi của con người.

Nhưng trước khi đạt đến mức an toàn như vậy, phương tiện vẫn phải trải qua hàng loạt khâu kiểm soát và cần có những người sẵn sàng ngồi lên xe để thử nghiệm, giám sát. Khi công nghệ còn mới, mức độ rủi ro, mất an toàn với người thử nghiệm rất cao.

Gần đây nhất, một người lái thử xe cho Uber đã nhận tội gây nguy hiểm dẫn đến tử vong cho người khác khi đang điều khiển chiếc xe mới trang bị công nghệ tự lái của hãng.

Tháng 3/2018, bà Rafaela Vasquez đang xem chương trình truyền hình trên điện thoại thì chiếc xe tự lái Uber do bà chịu trách nhiệm lái thử đã đâm vào một người đi bộ đang băng qua đường ở Tempe, Arizona (Mỹ) khiến nạn nhân tử vong. Đây là trường hợp tử vong đầu tiên liên quan đến một chiếc xe hoàn toàn tự động.

Bà Rafaela Vasquez đã được Uber thuê để giám sát hiệu suất của chiếc xe và can thiệp nếu phần mềm lái xe tự động bị lỗi.

Nhưng kết quả điều tra năm 2019 của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia Mỹ cho thấy, bà Vasquez không tập trung, không quan sát đường trong hơn 1/3 hành trình.

Sự việc khiến dư luận đặt câu hỏi ngược lại về công việc thử xe, nhất là những loại xe tự lái và mức độ an toàn của những người tham gia lái thử công nghệ mới.

Hiện, nghề lái thử xe chưa yêu cầu bằng cấp hay chứng chỉ chuyên môn, nhưng các ứng viên sẽ được đơn vị thuê kiểm tra rất kỹ về kiến thức, kỹ năng chuyên môn liên quan đến ngành tự động hóa và các loại ô tô.

Ngoài điều kiện ít nhất đã 18 tuổi (một số hãng như Ford yêu cầu ít nhất 21 tuổi), sở hữu bằng lái xe, ứng viên cần hoàn thành chương trình giáo dục trung học (một số nơi có thể yêu cầu bằng cử nhân cơ khí hay các ngành liên quan), có kiến thức chuyên sâu về xe, có kinh nghiệm lái xe với lịch sử lái xe trong sạch, không vi phạm luật giao thông, không gây tai nạn… và chuyên môn về các ngành nghề liên quan đến ô tô là một lợi thế.

Họ có thể làm việc cho 3 nơi: Nhà sản xuất, tạp chí ô tô hay các công ty thử nghiệm độc lập. Sau khi lái thử, họ sẽ phản hồi lại những trải nghiệm toàn diện đối với xe, có thể tập trung vào một số vấn đề theo yêu cầu đặc biệt như an toàn, khả năng vận hành hoặc tiết kiệm nhiên liệu.

Người lái thử xe có thể làm việc toàn thời gian hoặc bán thời gian. Những người lái xe toàn thời gian thường làm việc theo truyền thống 40 giờ một tuần, từ thứ hai đến thứ sáu. Người lái thử xe bán thời gian có thể linh hoạt hơn.

Về địa điểm, họ có thể vận hành xe trên đường chạy thử, đường công cộng hoặc trên địa hình hiểm trở. Mỗi lần lái xe, họ có thể được yêu cầu tăng lên tốc độ cao tối đa và phải đối mặt các chướng ngại vật khác nhau như đường dốc hoặc điều kiện lầy lội và băng giá.

Người lái thử phải lái xe vào ban ngày hoặc ban đêm để kiểm tra các tính năng như đèn pha. Họ cũng phải lái được mọi loại xe, từ sedan, xe tải hay xe thể thao đa dụng (SUV).

Tưởng nhàn nhưng đầy căng thẳng

Với những người đam mê xe, nghề lái thử xe cũng mang lại nhiều điều thú vị. K.C. Colwell, Phó giám đốc thử nghiệm của tạp chí Car and Driver đã có rất nhiều trải nghiệm với việc lái thử xe.

Tính tới năm 2020, ông đã lái thử hơn 3.000 chiếc xe, đặc biệt là có những chiếc xe rất hiếm với trải nghiệm lái riêng biệt. “Tôi đã lái chiếc Porsche 918 Spyder trong ba ngày tại đường đua quốc tế Virginia, một chiếc Rolls - Royce chất lượng và tinh xảo hay một chiếc Roller siêu êm”, Colwell chia sẻ.

Sau sự ra đời của các loại xe tự hành, nghề lái thử xe cũng đang dần có những chuyển đổi. Với công nghệ Sensible 4, các phương tiện có thể lái tự động trong mọi điều kiện thời tiết khác nhau, được điều chỉnh bằng một bộ cảm biến, hệ thống máy tính tinh vi và phần mềm lái xe tự động.

Lúc này, vai trò của một người lái thử xe không giống như truyền thống. Thay vào đó, người ngồi sau tay lái của những chiếc xe này phải có hiểu biết thực sự về công nghệ, kỹ thuật mới và thường là các kỹ sư trong đội phát triển của hãng xe.

Theo chia sẻ của một kỹ sư thử nghiệm xe tự hành Toyota Proace, yêu cầu quan trọng nhất của việc lái thử xe là đảm bảo an toàn. Chiếc xe mới là nguyên mẫu, có thể mắc lỗi, từ đó gây nguy hiểm cho các phương tiện khác và người đi bộ trên đường.

Ngồi trong chiếc xe tự hành Toyota Proace cùng với anh còn có một kỹ sư về lái xe tự động ở ghế hành khách. Công việc của người này là kiểm tra phần mềm và theo dõi mọi thông báo hệ thống xe đưa ra trong quá trình di chuyển.

Việc thử nghiệm xe tự hành trên đường phố công cộng là một quá trình đắt đỏ và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm.

Không giống như thử nghiệm các hệ thống trong phòng máy, mỗi lần thử nghiệm xe thật cần sự tham gia của nhiều người và nhiều phương tiện bám sát. Ngoài ra, thử nghiệm trên xe thật cũng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố môi trường như thời tiết, góc chiếu của mặt trời và thậm chí cả sự thay đổi ma sát mặt đường khi băng tuyết tan.

Sau một ngày dài thử nghiệm kỹ thuật của chiếc xe, kỹ sư cảm thấy bị quá tải. Dù không tốn nhiều sức lực, nhưng việc tập trung tinh thần cao độ gia tăng cảm giác mệt mỏi.

Có thể thấy lái thử xe là một nghề rất thú vị với những người đam mê xe và tốc độ. Tuy nhiên, để làm tốt được công việc này, người lái thử xe cũng cần rèn luyện nhiều kiến thức, kĩ năng chuyên sâu và cả sức khỏe về tinh thần.

“Và để kịp thời bắt nhịp với sự phát triển của công nghệ và ngành ô tô tự hành, người lái thử cũng phải liên tục nâng cấp trình độ chuyên nghiệp của mình”, kỹ sư này chia sẻ.

Video xe tự lái thử nghiệm trên đường phố Thủ đô Moscow, Nga