Nạn nhân TNGT bị gãy xương cần sơ, cấp cứu thế nào?

Theo bộ tài liệu hướng dẫn sơ, cấp cứu nạn nhân tai nạn giao thông (TNGT) do Cục Quản lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế biên soạn, trong cấp cứu thường phân 2 loại gãy xương kín và gãy xương hở, trong đó, gãy hở tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, để lại nhiều di chứng nếu không được sơ cứu và xử trí tốt.

Về dấu hiệu nghi ngờ gãy xương bao gồm: giảm, mất vận động chi; sưng nề bầm tím; đau chói khi ấn tại chỗ, giảm đau khi được bất động.

Dấu hiệu gãy xương rõ như: Biến dạng trục chi, cử động bất thường, lạo xạo xương (không được cố gắng tìm dấu hiệu này vì làm nạn nhân rất đau), sờ thấy đầu xương gãy trồi ngay dưới da.

Đối với gãy xương hở sẽ chảy dịch tủy xương, lộ xương.

Nguyên tắc sơ cứu nạn nhân gãy xương cũng tuân thủ nguyên tắc chung trong cấp cứu bệnh nhân chấn thương theo các bước ưu tiên ABCDE. Nếu không có đa chấn thương thì ưu tiên cấp cứu gãy xương chi theo nguyên tắc 3B: Hô hấp (Breathing), chảy máu (Bleeding), xương (Bone).

Sau khi đã xác định được chi gãy cần bất động ngay để ngăn ngừa tổn thương thêm phần mềm do đầu xương sắc gây ra, làm giảm đau và ngăn ngừa shock, giảm nguy cơ gãy hở do đầu xương có thể chọc thủng da.

Ngoài ra, nếu có điều kiện thì phong bế Novocain quanh ổ gãy hoặc tiêm Morphin dưới da (nếu không có tổn thương sọ não, ổ bụng kèm theo) để giúp nạn nhân giảm đau.

Để thực hiện bất động tạm thời gãy xương kín, người sơ, cấp cứu cần nhận định tình trạng nạn nhân, xác định ổ gãy. Chuẩn bị đủ nẹp, cần đệm lót (bông mỡ, gạc, vải mềm…), nới lỏng quần áo nạn nhân, lấy bỏ đồ trang sức.

Dùng nẹp chắc, đủ dài để bất động trên và dưới ổ gãy một khớp, khi đặt nẹp không nắn lại xương, không ấn xương chồi, nẹp và chi sau khi bất động phải thành một khối chắc.

Trường hợp không có nẹp, dùng băng cuộn y tế, dây vải, khăn quàng, quần áo… treo tay hoặc buộc cố định chi gãy với chi lành.

Lưu ý cần theo dõi tuần hoàn ngoại vi trước và sau khi nẹp, nới lỏng, kê treo cao chi khi có biểu hiện đau chói kèm sưng to, căng cứng, tê …

Nếu nghi ngờ gãy cột sống, cần buộc cố định ngực, cánh chậu, 2 gối, 2 cổ chân vào cáng, ván cứng, chèn kê túi cát 2 bên cổ.

Đối với gãy xương hở, cần rửa vết thương bằng nước muối sinh lý, chỉ sát khuẩn xung quanh vết thương. Không thăm dò vết thương, không nắn đẩy đầu xương chồi. Đặt gạc vô trùng để biến xương hở thành xương kín, băng ép vết thương trước khi nẹp. Bất động nẹp trong tư thế gãy và tiêm phòng SAT, kháng sinh toàn thân, hồi sức.

Theo các chuyên gia y tế, việc nẹp các xương bị gãy đúng cách giúp giảm đau, chống sốc, hạn chế nhiễm trùng hoặc tổn thương thần kinh, mạch máu kèm theo.