Suốt chiều dài lịch sử phát triển, đèn ô tô đã liên tục cải tiến với nhiều hình thái khác nhau, từ dạng tròn cổ điển cho tới xu hướng siêu mảnh hiện nay.
Không chỉ là hệ thống chiếu sáng, đèn ô tô còn là điểm nhấn, đặc trưng riêng của từng dòng xe. Suốt hơn 100 năm qua, lịch sử phát triển của đèn ô tô đã có nhiều cải tiến với nhiều dạng hình thái khác nhau.
Đèn pha tròn cổ điển
Từ thủa sơ khai, đèn ô tô có hình dạng tròn, với chóa đèn to nhằm mục đích tăng khả năng chiếu sáng. Đèn ô tô hình dạng tròn đầu tiên được trang bị trên các mẫu xe vào năm 1880, với công nghệ chiếu sáng bằng khí Acetylen.
Đèn pha tròn cổ điển vẫn được trang bị trên ô tô từ những năm 1880.
Cho tới những thập niên đầu của thế kỷ 20, hình dạng đèn pha tròn vẫn được ứng dụng trên nhiều mẫu xe cùng với đó là sự phát triển của các công nghệ mới như đèn sợi đốt, đèn cos (đèn chiếu gần).
Đèn pha pop-up (bật lên khi sử dụng)
Lần đầu tiên xuất hiện vào năm 1936 và được trang bị trên mẫu xe Cord 810, đèn pha pop-up (bật lên khi sử dụng) nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn của các mẫu xe thể thao đắt tiền.
Đèn pha pop-up là một dạng đèn ô tô có khả năng bật lên khi sử dụng và khi không cần chiếu sáng, chóa đèn được giấu sau lưới tản nhiệt hoặc nắp ca-pô. Loại đèn này được ra đời với mục đích giấu đi cụm đèn tròn cổ điển, từ đó giúp cho các nhà sản xuất có thể tạo ra phần đầu xe thanh thoát hơn.
Đến thập niên 1960 - 1970, khi quy định yêu cầu tất cả xe phải sử dụng đèn pha chùm kín (sealed beam), các nhà thiết kế bắt đầu tìm cách giấu đi những cụm đèn vuông vức, từ đó tạo ra sự bùng nổ của đèn pha pop-up.
Đèn pha pop-up từng là xu hướng của những năm 1970.
Đặc biệt, trong những năm 1980, thiết kế này gần như trở thành tiêu chuẩn trên các mẫu xe thể thao góc cạnh, mang phong cách tương lai, chẳng hạn như Mitsubishi Starion.
Tuy nhiên, đến giữa thập niên 1980, đèn pha pop-up dần bị loại bỏ. Dù mang đến diện mạo độc đáo, hệ thống này lại khá phức tạp và dễ hỏng hóc. Cơ chế bật/tắt dựa vào mô-tơ điện, bơm chân không, các thanh đòn nhỏ và bản lề rất dễ gặp sự cố.
Nhiều xe bị lỗi chỉ bật được một bên đèn, khiến chiếc xe trông như đang nháy mắt. Một số xe thậm chí bị kẹt ở trạng thái mở vĩnh viễn.
Sang tới những năm đầu của thế kỷ 21 với sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ chiếu sáng giúp hệ thống đèn pha được thu nhỏ đi, cũng như các quy định nghiêm ngặt về tiêu chuẩn an toàn đã khiến đèn pha pop-up dần rơi vào lãng quên.
Đèn pha ô tô hiện đại
Ngày nay, khi công nghệ chiếu sáng trở nên hiện đại hơn nhờ đèn LED và Laser được ứng dụng rộng rãi, thiết kế cụm đèn trước có sự phân hóa rõ rệt với mỗi thương hiệu cố gắng tạo ra một bộ mặt và cá tính cho riêng mình.
Hệ thống đèn pha ngày nay thường được trang bị nhiều bóng projector (đèn thấu kính/đèn bi) giúp cho khả năng chiếu sáng tốt hơn. Sau một thời gian, nhiều nhà sản xuất xe có vẻ lại đang trở về một xu thế chung với thiết kế đèn pha siêu mảnh.
Hiện nay đèn pha siêu mảnh đang được nhiều nhà sản xuất ô tô ưa chuộng.
Họ cố gắng tạo ra các bóng projector nhỏ và dẹt, sau đó sắp xếp chúng thành một hàng ngang từ đó giúp đèn pha chỉ như một dải đèn chiếu sáng ban ngày giúp phần ngoại thất thêm nổi bật và sắc nét hơn.