Sử dụng xăng ethanol: Dân còn e dè, hãng xe nợ lời khuyến cáo

Anh Huy, chủ chiếc xe KIA Morning cho biết đã sử dụng xăng E5 khoảng nửa năm nay nhưng vẫn thấy không yên tâm vì chưa rõ có ảnh hưởng gì đến động cơ hay không - Ảnh: Khánh Linh

Phòng Thương mại ô tô Australia (FCAI) - Tổ chức đại diện cho các nhà sản xuất và nhập khẩu ô tô, xe máy Australia vừa công bố kết quả nghiên cứu liên quan đến việc sử dụng xăng ethanol (E5, E10) đối với ô tô, xe máy và khuyến cáo khá cụ thể đối với từng loại xe có nên sử dụng loại xăng này hay không (Báo Giao thông số 204, ra thứ năm ngày 21/12/2017). Trong khi đó, tại Việt Nam hiện đang sử dụng đại trà xăng E5, nhưng chưa có cơ quan nào đưa ra khuyến cáo việc sử dụng loại xăng này với nhiều loại xe. Vì thế, nhiều người tiêu dùng và ngay cả một số hãng sản xuất ô tô vẫn còn tâm lý e ngại trong việc sử dụng loại xăng này.

Giá rẻ hơn nhưng khách chưa mặn mà

Thực tế sau những ngày bán rộng rãi xăng E5, đa số người tiêu dùng vẫn tỏ ra e ngại với loại nhiên liệu mới này. Tại đại lý xăng Pertrolimex 171 Xuân Thủy, Cầu Giấy (Hà Nội), mỗi cây xăng đều có 2 vòi bơm. Một bên là cây xăng E5-RON 92 và một bên ghi xăng RON 95. Hai loại xăng này giá bán chênh nhau khoảng 1.200 đồng/lít. Trong vai khách hàng mua xăng, khi được PV yêu cầu, nhân viên liền nhấc vòi bơm bên xăng E5-RON 92 để bơm. Tuy nhiên, khi bày tỏ băn khoăn vì xe đang chạy xăng khoáng thì được nhân viên này giải thích: “Không ảnh hưởng gì nhưng nếu đang chạy xăng khoáng thì nên tiếp tục đổ loại đó…”.

Cho biết nhận định về xăng E5, chị Vân Anh (Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho rằng: “Giá xăng E5 rẻ hơn các loại xăng khác, vấn đề còn lại là chất lượng xăng. Đây là vấn đề các cơ quan quản lý phải đảm bảo với người dân. Nếu đảm bảo chất lượng, không ảnh hưởng gì thì người dân sẽ tin dùng”. Chị Vân Anh cũng cho rằng, nên công bố rộng rãi các thông tin về chất lượng xăng để người dân biết.

Một nhân viên của cây xăng tại Hà Nội cho biết, PV Oil chủ trương bán xăng sinh học E5 từ giữa tháng 12, nhưng đã lùi lại đến ngày 1/1/2018 mới triển khai bởi rất ít người mua. Nhân viên này cũng khuyên, với khách hàng đang dùng xăng khoáng RON 95 thì nên tiếp tục chạy xăng này. Ngoài những đại lý Petrolimex hay PV Oil, tại những cây xăng tư nhân, theo tìm hiểu nhiều nơi vẫn chưa bán xăng E5.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, bà Ngô Thị Ngọc Hà, Phó viện trưởng phụ trách Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam (Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ KH-CN) cho biết: “Thực tế, hiện nay, nhiều nước trên thế giới không quy định xăng E5 là một loại xăng sinh học mà chỉ coi đây là xăng thông thường vì tỷ lệ phối trộn ethanol thấp, chỉ từ 4-5%. Loại nhiên liệu này được các nhà khoa học nghiên cứu và chứng minh là phù hợp khi sử dụng với các loại động cơ hiện tại.

Tại Việt Nam, đã tiến hành nhiều nghiên cứu thử nghiệm về việc sử dụng xăng E5 như: Viện Cơ khí động lực (trường Đại học Bách khoa Hà Nội) đã nghiên cứu về tác động của E5 lên động cơ mô tô - xe gắn máy (cả động cơ mới và động cơ đã qua sử dụng). Kết quả nghiên cứu khẳng định, việc sử dụng xăng E5 giúp cải thiện công suất động cơ, công suất tiêu hao nhiên liệu, giảm đáng kể phát thải do quá trình cháy E5 được cải thiện nên lượng CO2 tính theo chu trình khép kín sẽ giảm.

Còn theo PGS. Phạm Hữu Tuyến, Viện Cơ khí động lực (trường ĐH Bách khoa Hà Nội), đơn vị đã thực hiện việc nghiên cứu thử nghiệm xăng E5: “Về góc độ kỹ thuật nghiên cứu, xăng E5 an toàn đối với động cơ của các phương tiện. Còn cụ thể từng dòng xe, đời xe như thế nào, bản thân các nhà sản xuất xe phải lên tiếng xem động cơ xe của họ có phù hợp hay không? Tuy nhiên, nếu có động cơ không phù hợp tôi nghĩ cũng chỉ là trường hợp cá biệt. Đối với xăng E10, nếu muốn có lộ trình chính xác về tiêu thụ xăng E10 cần trải qua quá trình thí điểm thực tế để đánh giá xác thực”.

Nhân viên cây xăng số 171 Xuân Thủy, quận Cầu Giấy, Hà Nội hướng dẫn khách đổ xăng E5 nhìn đồng hồ đã trả về số 0 khi bắt đầu đổ - Ảnh: Khánh Linh

Hãng xe còn lúng túng

Thực tế cho thấy, trước khi các cơ quan quản lý nhà nước như: Bộ KH&CN, Bộ Công thương lấy ý kiến về lộ trình áp dụng nhiên liệu sinh học ethanol tại Việt Nam, nhiều hãng xe dù đồng tình với việc đưa ra lộ trình bán loại nhiên liệu này, nhưng cũng bày tỏ ý kiến lo ngại có thể ảnh hưởng đến một số loại xe nhất định hiện đang lưu hành tại Việt Nam.

Trao đổi với PV, một số hãng xe cho rằng, các đời xe trước đây thường sử dụng cao su tự nhiên sản xuất các chi tiết ở bộ phận cung cấp nhiên liệu thay vì sử dụng cao su nhân tạo như hiện nay. Vì thế, việc sử dụng nhiên liệu ethanol cho các động cơ cũ có thể làm trương nở cao su tại các chi tiết ở bộ phận nhiên liệu như gioăng, phớt...

Khi được hỏi về vấn đề này, ông Phạm Anh Tuấn, Tổng trưởng ban Kế hoạch chiến lược của Toyota Việt Nam cho rằng, có thể có sự không tương thích nhất định giữa xăng ethanol với một số xe đời cũ của Toyota được sản xuất trước năm 1997. Tuy nhiên, số lượng xe này tại Việt Nam hiện còn rất ít. Các xe sản xuất hiện nay của Toyota đều tương thích với nhiên liệu ethanol, thậm chí là với xăng E10. “Do lượng xe của Toyota bán ra khá rộng rãi nên việc thay đổi để thích ứng với các nhiên liệu mới đã được triển khai sớm. Chỉ những hãng xe có số lượng xe không nhiều thì có thể sẽ chậm chuyển đổi”.

Ông Trịnh Mai Lâm, Trưởng phòng Marketing (Công ty TNHH Yamaha Motor Việt Nam) cũng cho biết, theo các tài liệu của hãng mẹ Yamaha Nhật Bản, các mẫu xe của hãng sản xuất hiện nay đều tương thích với nhiên liệu ethanol. Thậm chí, tài liệu kỹ thuật đối với mẫu xe tay ga Yamaha Janus tại Việt Nam còn phù hợp tới cả xăng E10. Tuy nhiên, đối với những mẫu xe đời cũ, đã được nhà sản xuất khuyên dùng xăng A92 hay A95, đến nay chỉ nên sử dụng đúng loại nhiên liệu đó thay vì E5 để đảm bảo sự an toàn động cơ vận hành ổn định, tránh gặp phải sự cố ngoài ý muốn.

Còn theo đại diện Honda Việt Nam, trong các sách hướng dẫn sử dụng xe của hãng đều có các khuyến cáo nên sử dụng loại nhiên liệu nào phù hợp. Ở một số mẫu xe, hãng cũng đưa ra khuyến cáo: “Sử dụng xăng pha trộn có tỷ lệ cao hơn tiêu chuẩn có thể làm hỏng các chi tiết bằng kim loại, cao su, nhựa của hệ thống nhiên liệu”. Vì vậy, theo đại diện của hãng xe này, đối với các mẫu xe trước đây, khách hàng vẫn nên sử dụng các loại nhiên liệu như đã được khuyến cáo tại thời điểm đó.

Là đơn vị nhập khẩu xe châu Âu vốn có tiêu chuẩn chất lượng cao, ông Trần Tấn Trung, Tổng giám đốc Audi Việt Nam cũng phân vân: “Hiện, tất cả các sản phẩm của Audi được phân phối chính hãng đều được khuyến cáo sử dụng xăng A95. Đội ngũ kỹ thuật của Audi Việt Nam tới đây sẽ sử dụng thử loại xăng sinh học và sẽ có khuyến cáo chính thức đến khách hàng của mình. Tuy nhiên, khách hàng sử dụng xe Audi vẫn nên tiếp tục sử dụng xăng A95 như chúng tôi đã khuyến cáo và hướng dẫn trong tài liệu kỹ thuật”.

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Đông Phong, Phó phòng Chất lượng xe cơ giới - VAQ (Cục Đăng kiểm VN) cho biết, đến nay cơ bản động cơ của các hãng xe đã được chuyển đổi phù hợp với nhiên liệu ethanol để thích nghi với xu hướng của thời đại. Tuy nhiên, cũng có những lo ngại nhất định đối với một số dòng xe, đời xe.

“Thực tế trong nhiên liệu ethanol có một vài phụ gia có những tác động nhất định đối với một số động cơ trên xe cũ, đời sâu. Một số chất xúc tác có thể ảnh hưởng đến hệ thống cung cấp nhiên liệu động cơ (gioăng, phớt). Việc đánh giá xăng sinh học có phù hợp với các loại động cơ hay không còn phụ thuộc vào từng mẫu xe cụ thể được sản xuất cho các thị trường khác nhau. Để người dân yên tâm dùng nhiên liệu ethanol, cơ quan quản lý cần có những cam kết mạnh mẽ hơn. Các hãng xe cũng cần có những kiểm nghiệm, đánh giá độc lập, đưa ra khuyến cáo cho từng mẫu xe, đời xe của mình”, ông Phong cho biết.

Australia: Khuyến cáo nhiều loại xe không dùng xăng ethanol