Vì sao dầu thải động cơ lại có màu đen?

Các yếu tố dầu động cơ chuyển màu đen

Quá trình tuần hoàn nhiệt trong động cơ làm đen dầu bôi trơn một cách tự nhiên. Khi khởi động xe, động cơ sẽ đạt đến nhiệt độ hoạt động lý tưởng (thông thường là 90°C – 104°C), làm nóng dầu. Sau đó, khi tài xế tắt máy xe, động cơ cũng như dầu bôi trơn được hạ nhiệt một cách tự nhiên.

Quá trình này lặp lại luôn tục suốt vòng đời của động cơ, từ đó dầu bôi trơn cũng được tuần hoàn liên tục. Một số chất phụ gia trong dầu nhớt dễ bị biến đổi sang màu đen khi gặp nhiệt độ cao. Đây là một trong số lý do khiến dầu động cơ bị biến màu.

Ngoài ra, quá trình oxy hóa thông thường cũng có thể làm dầu nhớt chuyển màu. Quá trình oxy hóa xảy ra khi các phân tử oxy tương tác với các phân tử dầu và gây ra sự phân hủy hóa học, giống như cách oxy làm cho một quả táo thành màu nâu hoặc sắt bị gỉ. Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ oxy hóa, khiến dầu bôi trơn trở nên biến màu nhanh hơn.

Trong quá trình tuần hoàn, dầu bôi trơn tiếp xúc với hầu hết mọi thứ bên trong động cơ, bao gồm cả mạt kim loại và muội than.

Muội than là sản phẩm dư thừa của quá trình đốt cháy không hoàn toàn. Vì các hạt muội than có kích thước nhỏ hơn một micron, trong khi đó các loại lọc dầu thường chỉ có thể lọc sạch các hạt bụi từ 3-20 micron. Vì vậy muội than luôn hoà lẫn cùng với dầu động cơ, và làm cho chúng có màu đen.

Muội than không gây mài mòn động cơ nếu như thay dầu theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Nếu không thay dầu định kỳ, các hạt muội than kết tụ thành các chất bẩn lớn hơn và dễ gây mòn các chi tiết động cơ.

Những cách hiểu sai lầm về dầu nhớt

Thông thường người ta cho rằng dầu động cơ chuyển màu đen do bão hòa với các chất gây ô nhiễm, để bảo vệ động cơ và cần phải thay bỏ. Tuy nhiên, điều đó là không cần thiết. Sự đổi màu của dầu động cơ là quá trình tự nhiên của nhiệt và các hạt muội than.

Dầu động cơ khác với phần lớn các loại dầu nhớt khác là có thêm các phụ gia tẩy rửa để làm sạch bề mặt các bộ phận động cơ và phân tán cặn bẩn thành những phần tử nhỏ, sau đó lưu giữ chúng rồi đưa tới bộ lọc.

Màu đen của dầu không phải là dấu hiệu về tình trạng của dầu. Các chất tẩy rửa và chất phân tán trong dầu là nguyên nhân khiến nó chuyển qua màu đen, vì nó đang thực hiện công việc làm sạch động cơ và mang các hạt cặn bẩn tới bộ lọc nhớt.

Cách tốt nhất tài xế nên tuân theo khuyến nghị thay dầu được đưa ra trong sách hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất dầu động cơ. Nếu không, việc thay dầu có thể khiến ta loại bỏ dầu nhớt còn trong tình trạng sử dụng tốt.

Mỗi loại dầu chỉ có thể lưu giữ được một lượng cặn bẩn nhất định. Quá mức đó thì cặn sẽ lắng đọng và bám trở lại vào bề mặt động cơ. Đó là một lý do chính tài xế nên tuân thủ theo khuyến cáo thay dầu định kỳ từ nhà sản xuất.