Phân phối ô tô Volvo giúp giá trị thương hiệu Tasco tăng hơn 2 nghìn tỷ đồng

Lợi nhuận rất mỏng, tồn kho rất lớn

Ngày 30/1, Công ty cổ phần Tasco (mã HUT, sàn HNX) phát hành báo cáo tài chính quý 4/2023, phản ánh kết quả kinh doanh tính đến ngày 31/12/2023.

Điểm đặc biệt trong niên độ kế toán năm 2023 là trong bảng cân đối kế toán, có thêm danh mục 68 công ty con và công ty liên kết, là các đại lý ô tô trên khắp cả nước.

Nửa đầu năm 2023, báo cáo tài chính chưa có danh mục này do Savico mới trở thành công ty con của Tasco từ tháng 8/9/2023.

Bởi vậy, số người lao động năm 2023 ở Tasco tăng lên gấp 6 lần (6.586 người) so với năm 2022 (1.100 người), phần lớn số lao động tăng thêm là nhân viên các đại lý, phòng trưng bày, xưởng dịch vụ.

Về doanh thu, quý 4 Tasco có doanh thu từ bán ô tô đạt 7.484 tỷ đồng, doanh thu từ thu phí trạm BOT đạt 277 tỷ đồng.

Trong khi giá vốn của hàng hóa ô tô là 7.024 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế của Tasco quý cuối cùng năm 2023 chỉ là 23,7 tỷ đồng, sau khi trừ đi chi phí tài chính và nộp thuế.

Đáng lưu ý, báo cáo tài chính hợp nhất của Tasco thể hiện vào ngày 31/12, doanh nghiệp tồn kho lượng ô tô trị giá 1.736 tỷ đồng, là lượng xe đang chờ bán ở 68 đại lý trực thuộc.

Nhà phân phối ô tô hàng đầu ước tính lợi nhuận sau thuế cả năm 2023 chỉ vỏn vẹn 53 tỷ đồng, doanh nghiệp hầu như không lợi nhuận.

Giải trình về lý do lợi nhuận giảm, Tasco lý giải từ 8/9/2023 sau khi mua lại Savico đẩy quy mô doanh nghiệp tăng mạnh cả doanh thu và chi phí, nhưng chi phí quản lý tăng 247% chủ yếu do mảng kinh doanh ô tô, trong khi thị trường khó khăn bất lợi.

Báo cáo tài chính năm nay của Tasco cũng lần đầu ghi nhận những khoản góp vốn vào các công ty liên kết mới lập, như nắm giữ 74% vốn điều lệ Công ty CP Carpla (chuỗi bán xe cũ Carpla), bỏ vốn 18 tỷ đồng vào Công ty CP GreenLynk Automotive (đại lý bán xe Lynk & Co), đầu tư 6,3 tỷ đồng vào Công ty bảo hiểm Toàn Cầu, đầu tư 2,5 tỷ đồng vào Công ty CP du thuyền SVC…

Đây là những lĩnh vực đầu tư mới mẻ đối với Tasco, đơn vị trước đây chỉ chuyên làm đường BOT và thu phí qua hệ thống VETC.

Bất ngờ có lợi thế thương mại hơn 2.000 tỷ đồng trong 3 tháng

Trong báo cáo tài chính của Tasco, có một mục đáng chú ý là “Lợi thế thương mại” (mục 11, trang 27 thuyết minh BCTC). Lợi thế thương mại được hiểu là phần chênh lệch giữa giá mua đã thanh toán cho việc mua doanh nghiệp trên giá trị hợp lý của tài sản thuần nhận được từ hoạt động mua bán doanh nghiệp đó.

Theo thuyết minh, Tasco báo cáo cổ đông rằng công ty có lợi thế thương mại trị giá 2.416 tỷ đồng tính đến ngày 31/12/2023.

Trong đó, Công ty CP ô tô Bắc Âu có lợi thế thương mại trị giá 2.083 tỷ đồng, Công ty CP Dana (Ford Đà Nẵng) có lợi thế thương mại 88,3 tỷ đồng và Công ty TNHH bảo hiểm Tasco có lợi thế thương mại 137 tỷ đồng; các lợi thế thương mại khác của Tasco là 137 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính Tasco năm 2022 không mô tả khoản lợi thế thương mại nói trên, do vậy có thể hiểu việc sở hữu các công ty con bán ô tô mang lại cho Tasco lợi thế thương mại trị giá hơn 2.000 tỷ đồng trong 3 tháng cuối năm 2023.

Tuy nhiên, nhiều cổ đông thắc mắc Công ty CP ô tô Bắc Âu có lợi thế thương mại thế nào mà được định giá 2.083 tỷ đồng, trong khi Ford Đà Nẵng cũng bán ô tô chỉ có lợi thế thương mại 88,3 tỷ đồng?

Theo tìm hiểu của PV Báo Giao thông, Công ty CP ô tô Bắc Âu là doanh nghiệp được Tập đoàn Volvo trao quyền phân phối xe Volvo tại Việt Nam kể từ ngày 22/3/2016.

Volvo không công bố số liệu bán hàng, nhưng các nhân viên đại lý tiết lộ thương hiệu gốc Thụy Điển tăng trưởng khá khanh về doanh số.

Năm 2017 hãng mới bán được khoảng 118 xe tại Việt Nam thì đến năm 2022, số xe bán được xấp xỉ 1.000 chiếc, tăng trưởng 64%/năm.

Theo các chuyên gia tài chính, lợi thế thương mại có thể dưới dạng thương quyền (giấy phép, li-xăng, văn bản chỉ định) cấp cho một doanh nghiệp tại một thị trường nhất định, tạo ra lợi thế kinh doanh.

Ví dụ, đại lý độc quyền, địa điểm kinh doanh đắc địa hoặc bí quyết kinh doanh đặc sắc có thể xem là lợi thế thương mại, được định giá thành tiền.

Tuy nhiên do Tasco là công ty đại chúng, lợi thế thương mại được định giá cao hơn giá trị thực của doanh nghiệp đến hơn 2 nghìn tỷ đồng thì cần được đơn vị kiểm toán soát xét kỹ lưỡng trước khi trình đại hội cổ đông diễn ra trong năm nay.