Vì sao nhiều hãng xe chưa cho phép cập nhật phần mềm qua mạng?

OTA trong ô tô là gì?

Theo Hiệp hội Kỹ sư ô tô Hoa Kỳ, khái niệm OTA (Over the air update - cập nhật qua mạng) là giải pháp nâng cấp hệ thống qua mạng, gồm 5 cấp độ.

Theo tuần tự từ đơn giản đến phức tạp nhất, đó là nâng cấp phần mềm qua mạng (SOTA), can thiệp hệ thống qua mạng (FOTA), dịch vụ qua mạng (OTASP), cung ứng qua mạng (OTAP), quản trị tham số qua mạng (OTAPA).

SOTA là nâng cấp đơn giản nhất, gồm cập nhật phần mềm hệ thống giải trí và bản đồ điều hướng, không can thiệp vào hệ thống điều khiển vận hành xe.

Các bản cập nhật FOTA thường yêu cầu nhiều sức mạnh tính toán hơn, kết nối di động nhanh hơn và mức độ bảo mật cao, để sửa lỗi hệ thống có liên quan đến vận hành, cảm biến hoặc radar.

OTAPA là hệ thống kết nối sâu nhất, có thể giúp nhà sản xuất ghi lại tham số vận hành xe trong thực tế, yêu cầu rất cao về phần cứng điện tử trên xe.

Hệ thống máy chủ do hãng xe vận hành sẽ phát hành bản cập nhật phần mềm hoặc chương trình cơ sở mới.

Bản cập nhật được tải lên đám mây nơi nó được xếp hàng đợi, tải xuống và xác minh bởi thiết bị mục tiêu qua kết nối di động.

Sau khi được xác minh, thiết bị kích hoạt cảnh báo nhắc chủ sở hữu phê duyệt cập nhật, tương tự cập nhật một chiếc điện thoại.

Hầu hết ô tô có hệ thống thông tin giải trí kết nối mạng đều có thể nhận được bản cập nhật phần mềm, chẳng hạn như OS 7/8 của BMW, Mercedes MBUX và Tesla, liên tục quét các bản cập nhật OTA trên đám mây.

Sau khi được xác định, bản cập nhật được tải xuống, xác minh và chạy bởi bộ điều khiển viễn thông (TCU) của xe.

Vì sao nhiều hãng chưa triển khai OTA?

Hầu hết các nhà sản xuất ô tô đều đã thiết kế phần cứng hỗ trợ cập nhật phần mềm.

Điều này cho phép các nhà sản xuất chuyển sang mô hình doanh thu dựa trên dịch vụ thay vì bán xe một lần.

Tesla là hãng xe đầu tiên kiếm tiền từ việc nâng công suất thông qua OTA vào năm 2019, khi cung cấp cho chủ xe Model 3 khả năng tăng tốc nhanh hơn, từ 4,6 giây xuống 4,1 giây (từ 0 - 100km/h) với mức phí 3.000 USD.

Tuy nhiên, đến nay nhiều hãng lớn như GM, Toyota hay Volkswagen chưa dám triển khai tính năng cập nhật qua mạng, do những vấn đề sau:

Thứ nhất là tốc độ mạng ở nhiều nơi không đảm bảo sẽ khiến gói phần mềm gặp trục trặc, rủi ro khi cài đặt lại trên xe.

Thứ hai là sau khi cập nhật phần mềm, chiếc xe vẫn cần kỹ thuật viên kiểm tra lại bằng thiết bị của hãng, do đó việc đến xưởng vẫn cần thiết.

Thứ ba là mức độ bảo mật và bảo vệ dữ liệu cá nhân trên xe chưa đủ hoàn thiện để hãng xe phát hành cập nhật qua mạng cho mọi kiểu loại phương tiện họ đã sản xuất.

Theo các nhà phân tích của hãng tư vấn Gartner, chỉ 5 trong số 10 nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới mạnh dạn cho mở khóa và nâng cấp hệ thống qua OTA vào năm 2024.