Xe tự lái là xu hướng nhưng còn nhiều nỗi lo

Có những cấp độ xe tự hành nào?

Xe tự hành hiện có các cấp độ từ 0-5 theo chuẩn SAE. Hiệp hội Kỹ sư ô tô Mỹ (Society of Automotive Engineers - SAE) là tổ chức phát triển các tiêu chuẩn kỹ thuật cho ô tô và nhiều ngành công nghiệp khác. Các bộ tiêu chuẩn của SAE cũng được sử dụng rộng rãi trên thế giới.

Ở cấp độ 0, xe hoàn không có bất cứ chức năng tự động lái nào và tài xế thực hiện tất thao tác điều khiển, vận hành.

Cấp độ 1 - hỗ trợ tài xế: Xe có thể hỗ trợ người lái một số chức năng khi tăng tốc, phanh và đánh lái, nhưng không làm hai hoặc nhiều việc cùng lúc. Tài xế vẫn chịu trách nhiệm chính và luôn sẵn sàng để điều khiển xe khi cần thiết.

Những tính năng phổ biến có thể kể đến như cảnh báo lệch làn, hỗ trợ giữ làn hay kiểm soát hành trình thích ứng.

Cấp độ 2 - tự hành một phần: Ô tô được trang bị gói hỗ trợ lái nâng cao (ADAS), với các tính năng hỗ trợ tăng tốc, phanh và đánh lái hoạt động đồng thời. Ví dụ như xe có thể vừa ga tự động và tăng/giảm tốc độ theo xe phía trước, vừa có thể tự động đánh lái để giữ làn đường. Tương tự hai cấp độ đầu, tài xế vẫn cần luôn tập trung để giám sát và can thiệp.

Hiện tại, gói ADAS đã được hầu hết hãng ô tô trang bị cho các sản phẩm tại Việt Nam, gồm cả xe phổ thông và xe sang.

Cấp độ 3 - tự hành có điều kiện: Tài xế không cần phải liên tục giám sát mà có thể làm những việc khác trên xe như đọc sách, xem phim... Ở vận tốc dưới 60km/h, xe tự hành cấp độ 3 thường không yêu cầu sự can thiệp của người lái.

Dù vậy, cấp độ này vẫn yêu cầu người lái ngồi ở vị trí của tài xế và sẵn sàng can thiệp khi cần thiết, hoặc khi có thông báo.

Cấp độ 4 - tự hành mức cao: Xe có khả năng tự chuyển hướng, phanh, tăng tốc, hoặc tránh chướng ngại vật thông qua việc liên tục giám sát tình trạng đường. Người lái có thể nghỉ, ngủ nếu muốn và xe có thể không cần đến vô-lăng.

Xe tự hành cấp độ 4 chỉ hoạt động trên những cung đường trong tình trạng hoàn hảo, đảm bảo việc có thể giảm tốc và dừng đỗ an toàn khi cần.

Cấp độ 5 - tự hành hoàn toàn: Xe tự hành ở cấp độ cao nhất, có thể tự di chuyển trong mọi tình huống, điều kiện mà không cần sự can thiệp của con người, do đó không cần vô-lăng và bàn đạp, ga phanh.

Cấp độ này đòi hỏi xe được trang bị hàng loạt cảm biến, camera, radar, bộ xử lý với độ chính xác cao, kết hợp với khả năng tính toán, xử lý dữ liệu nhanh của trí tuệ nhân tạo (AI).

Gói hỗ trợ lái nâng cao - tiêu chuẩn mới của thị trường ô tô Việt

Những tính năng hỗ trợ lái nâng cao (ADAS) hiện đã xuất hiện ở hầu hết phân khúc ô tô tại Việt Nam và được các hãng xe coi là một lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Những nỗi lo về an toàn

Bên cạnh việc hỗ trợ tài xế, xe tự hành cũng đã được thử nghiệm, ứng dụng để cung cấp dịch vụ taxi không người lái (robotaxi) tại một số quốc gia.

Tại Trung Quốc, chính quyền Bắc Kinh đã cấp giấy phép cho taxi tự hành của Baidu và Pony hoạt động tại một số khu vực nhất định trong các siêu đô thị.

Trong khi đó ở Mỹ, Waymo và Cruise là hai hãng có đội taxi tự lái lớn nhất. Apple cũng đã bắt đầu thử nghiệm xe tự lái trên đường phố công cộng để thu thập dữ liệu từ năm 2022. 

Zoox, thương hiệu trực thuộc Amazon, hiện cũng sở hữu khoảng 100 chiếc xe tự lái.

Phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, tuy nhiên nhiều sự cố xảy ra khiến xe tự hành để lại nỗi lo về an toàn.

Vừa qua, Cruise, hãng taxi không người lái trực thuộc General Motors, bị cơ quan quản lý đường bộ bang California (Mỹ) yêu cầu dừng hoạt động một nửa đội xe sau khi liên tiếp xảy ra hai vụ va chạm tối ngày 17/8.

Đầu tiên là vụ va chạm giữa taxi đang chở khách của Cruise với một chiếc xe cứu hỏa. Theo báo cáo, hành khách đã được sơ cứu tại hiện trường và nhập viện với những chấn thương không nghiêm trọng.

Vụ việc thứ hai diễn ra sau đó chỉ vài giờ. Taxi Cruise đi đúng luật khi vượt qua ngã tư lúc đèn đã chuyển xanh, tuy nhiên lại va chạm với một chiếc xe cứu hỏa khác vượt đèn đỏ do đang làm nhiệm vụ.

Chiếc xe cứu hỏa vượt đèn đỏ được cho là đã bật đèn khẩn cấp và còi hú để xin đường, song va chạm vẫn xảy ra.

Đầu tháng 2, Tesla buộc phải triệu hồi gần 363.000 xe tại Mỹ vì hệ thống tự hành Autopilot xử lý lộn xộn khi tiến vào đường giao nhau, cũng như thường xuyên vượt quá tốc độ quy định.

Theo số liệu từ Jalopnik, nguồn đầu tư cho các công nghệ tự hành trên ô tô giảm khoảng 60% trong năm 2022. Đơn cử như cuối năm ngoái, Ford và Volkswagen đồng loạt rút vốn khỏi Argo (công ty khởi nghiệp về xe tự hành tại Mỹ) sau khi đã đầu tư nhiều tỷ USD. 

Tập đoàn viễn thông Softbank (Nhật Bản) cũng đã báo lỗ tới 23 tỷ USD vì những khoản đầu tư vào các doanh nghiệp nghiên cứu xe tự hành.