Nhìn lại năm 2022 nhiều biến động của ngành ô tô

Năm 2022, ngành ô tô có nhiều biến động cả theo hướng tích cực lẫn những khó khăn. Báo Giao thông điểm lại những sự kiện và dấu mốc nổi bật của lĩnh vực này trong năm vừa qua.

Nhiều chính sách mang tính bản lề

Ngày 1/1/2022, Việt Nam là nước thứ hai trong ASEAN sau Singapore áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5 cho xe ô tô sản xuất, nhập khẩu tại Việt Nam.

Đây là bước đi theo lộ trình đã có từ hơn 10 năm trước, theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg. Việc thực thi chính sách theo một lộ trình giúp các doanh nghiệp ô tô có sự chuẩn bị nên đã được thực hiện một cách nghiêm túc, suôn sẻ.

Ngày 1/3/2022 là một ngày quan trọng với lĩnh vực sản xuất xe ô tô điện tại Việt Nam, khi Quốc hội chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trong đó có nội dung giảm thuế cho ô tô điện.

Theo đó, từ ngày 1/3/2022 - 28/2/2027, ô tô điện chạy bằng pin loại chở người từ 9 chỗ trở xuống chịu mức thuế suất 3%. Trước đó thuế suất này là 15%. Như vậy trong 5 năm tới xe điện được giảm thuế TTĐB tới 12%.

Ngoài ra, lệ phí trước bạ đối với xe điện cũng được miễn hoàn toàn trong 3 năm tới (theo Nghị định 10/2022). Các chính sách khuyến khích xe điện sẽ giúp người tiêu dùng giảm chi phí mua xe và lăn bánh tương đương 18% giá trị niêm yết của một mẫu xe.

Ngày 31/5/2022, chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ cho xe ô tô lắp ráp CKD chấm dứt sau 6 tháng thực thi (tính từ ngày 1/12/2021 – 31/5/2022, theo Nghị định 103/2021).

Chính sách này tuy không mới, nhưng việc tái áp dụng lần thứ hai sau đại dịch Covid-19 giúp tiêu thụ xe lắp ráp CKD của 5 tháng đầu năm đạt 105.022 chiếc, tăng 47% so với cùng kỳ.

Tin liên quan

Việt Nam sản xuất gần 440 nghìn ô tô trong năm 2022

Ngày 22/7/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 876/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí cacbon và khí metan của ngành Giao thông vận tải.

Quyết định 876 là cơ sở pháp lý quan trọng để xây dựng lộ trình chấm dứt nhập khẩu, sản xuất và phân phối xe động cơ đốt trong đến năm 2050.

Kể từ ngày 1/10/2022, Thông tư 11/2022 do Bộ KH&CN ban hành đã bãi bỏ hoàn toàn các quy định cách tính tỷ lệ nội địa hóa ô tô áp dụng từ năm 2004 đến nay.

Việc bỏ cách tính nội địa hóa theo số lượng linh kiện phụ tùng mà không căn cứ theo giá trị, giúp “cởi trói” cho các nhà sản xuất lắp ráp ô tô trong việc dùng tỷ lệ nội địa hóa để hưởng các ưu đãi về thuế nhập khẩu đối với phụ tùng linh kiện dùng cho lắp ráp ô tô.

Công nghiệp ô tô tiếp tục phát triển

Ngày 25/11/2022, VinFast tổ chức lễ xuất khẩu lô ô tô điện đầu tiên ra thị trường quốc tế. Sự kiện đánh dấu bước tiến đặc biệt của ngành công nghiệp xe hơi Việt Nam khi lần đầu tiên những sản phẩm ô tô do một thương hiệu Việt Nam làm chủ và sản xuất - chính thức tiến ra thế giới.

Lô xe VinFast VF 8 đầu tiên xuất cảng có số lượng 999 chiếc dành cho thị trường khó tính nhất thế giới - Mỹ. Sau hải trình 3 tuần bằng tàu thuê riêng, lô xe được bàn giao tới tay những khách hàng đầu tiên ở bang California vào cuối tháng 12/2022.

Bên cạnh đó, trong quý IV2022, hai thương hiệu ô tô lần đầu tiên công bố kế hoạch thâm nhập thị trường Việt Nam. Theo đó hãng xe Skoda của CH Séc sẽ xây dựng một nhà máy lắp ráp ô tô ở Quảng Ninh thông qua hợp tác với Tập đoàn TC Motor.

Một hãng xe lớn khác là Chery - nhà xuất khẩu ô tô số 1 Trung Quốc, cũng tuyên bố sẽ mở nhà máy tại Việt Nam, bắt đầu từ dòng sản phẩm SUV nhãn hiệu Omoda dự kiến ra mắt năm 2024.

Năm 2022, ngành công nghiệp ô tô cũng chứng kiến BMW - một nhãn hiệu cao cấp của Đức - lần đầu được lắp ráp tại nhà máy Thaco ở khu kinh tế Chu Lai, tỉnh Quảng Nam.

Ngoài ra, việc Tập đoàn Thành Công và Hyundai Hàn Quốc khánh thành nhà máy lắp ráp ô tô số 2 tại KCN Gián Khẩu (Ninh Bình) hay Ford đưa hoàn tất dây chuyền lắp ráp mẫu xe toàn cầu Territory tại Việt Nam cho thấy sự kỳ vọng của các hãng xe lớn vào năng lực sản xuất ô tô của Việt Nam.

Xu hướng xe xanh

Từ ngày 26 - 30/10/2022, Triển lãm ô tô Việt Nam 2022 (Vietnam Motor Show 2022) được tổ chức trở lại sau 2 năm buộc phải hoãn do đại dịch Covid-19.

Lần mở cửa trở lại đã đón nhận gần 237.000 lượt khách tham quan. Triển lãm ô tô Việt Nam 2022 ghi dấu sự bằng sự ra mắt của hàng loạt các mẫu xe xanh. Theo đó có đến 6/13 thương hiệu tham gia triển lãm trưng bày các mẫu xe điện, hybrid với những thiết kế và công nghệ ấn tượng.

Trong năm 2022, nhiều mẫu xe xanh gồm xe thuần điện và hybrid lần đầu ra mắt tại thị trường Việt Nam. Nhóm hybrid lần đầu trình làng gồm có những cái tên Nissan Kicks, Suzuki Hybrid Ertiga, Kia Sorento Hybrid, Lexux ES 300h…

Nhóm thuần điện là những cái tên hoàn toàn mới như Hyundai Ioniq 5, Audi e-Tron GT, MG Marvel R và MG4, thậm chí một số mẫu xe ý tưởng lần đầu xuất hiện như Lexus LF-Z, mẫu xe đại diện cho chương mới của thương hiệu hạng sang Nhật Bản.

Về dung lượng thị trường, hãng VinFast tuyên bố chấm dứt sản xuất xe xăng và chỉ tập trung vào xe điện là một dấu ấn đặc biệt của năm.

Theo số liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam, đến quý III/2022, cả nước có khoảng 3.000 ô tô điện đang hoạt động, tăng gấp hơn 20 lần so với lượng xe điện của năm 2019, phần lớn là xe do VinFast sản xuất. Trên cả nước cũng có gần 1,8 triệu xe máy điện đang hoạt động tính đến cuối năm 2022.

Khan hiếm xe kéo dài, nhiều mẫu xe tăng giá

Tháng 6/2022 là thời điểm tình trạng khan hiếm linh kiện chất bán dẫn tác động rõ rệt đến nhiều mẫu xe bán chạy tại Việt Nam.

Tình trạng xe xếp hàng la liệt trong kho của các nhà máy lớn, chỉ để chờ một vài linh kiện trọng yếu được cắm nốt để giao về đại lý.

Nhiều mẫu xe như Hyundai SantaFe, Toyota Cross… khách hàng phải đợi từ 1 - 2 tháng mới được giao hàng, do tình trạng thiếu linh kiện khởi phát từ chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn. Đến hết quý III năm nay, tình trạng khan hiếm linh kiện dần dần được tháo gỡ.

Năm 2022, người tiêu dùng cũng bị tác động bởi tình trạng tăng giá bán của hàng loạt mẫu xe, từ phổ thông đến cao cấp.

Đỉnh điểm là từ ngày 1/9/2022 hai nhà sản xuất lớn là Thaco và Toyota thông báo tăng giá loạt xe, từ 5 - 40 triệu đồng/chiếc. Tháng 11 đến lượt Hyundai thông báo tăng giá các mẫu xe bán chạy hàng đầu như Creta và SantaFe…

Theo các chuyên gia tài chính, nguyên nhân cơ bản được cho là chênh lệch tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ (có thời điểm USD tăng giá 15% so với VND), tác động chi phí đến đầu vào của các nhà sản xuất ô tô phải nhập linh kiện phụ tùng bằng ngoại tệ, dẫn đến giá thành sản phẩm bị đội lên.

Automobile Propre: VinFast VF 8 là xe mang “tính Âu” nhất ngành ô tô châu Á